Jak się rozstać skutecznie?

Jak zakończyć związek?

Mówi się, że dużo łatwiej powiedzieć „witaj” komuś nieznajomemu niż „żegnaj” komuś bliskiemu. Rozstania są nieodłączną częścią naszego życia, dlatego dobrze jest wiedzieć, jak zakończyć związek bez łez, bez awantur, bez wyzwisk, a przede wszystkim na dobre. Oboje będziecie czuli się samotni, więc nie łatwo rozstać się na zawsze, może pojawić się pokusa ponownego związania się z byłym partnerem. Pamiętaj jednak, że samotność w związku bywa gorsza niż życie singla. Jak się rozstać z klasą, a do tego skutecznie? Kiedy przychodzi na to odpowiedni czas? Gdzie najlepiej to zrobić? Jak wypełnić pustkę po byłym partnerze? Kiedy w grę wchodzą uczucia, łatwo o bolesne słowa i dramatyczne gesty, w artykule znajdziesz zestaw rad i wskazówek, które pomogą Ci trzymać emocje na wodzy. Dzięki nim uda Ci się nie tylko pożegnać z klasą, ale zachować godność po rozstaniu, zarówno, jeśli to Ty porzucasz, odchodzisz, jak również gdy zostałeś porzucony.

Decyzja o rozstaniu może zostać podjęta z różnych powodów, przez: zazdrość i podejrzliwość w związku, brak satysfakcji z życia seksualnego, niewierność, przemoc fizyczną i słowną, a najczęściej niezgodność charakterów i odmienność poglądów. Jakikolwiek z tych powodów by nie był, decyzję o odejściu od partnera należy dobrze przemyśleć i podjąć „na chłodno”, a co najważniejsze samemu. Nawet najbliżsi przyjaciele nie wiedzą bowiem, jak jest w Waszym związku naprawdę. To Ty musisz być zdecydowany/a, że nie chcesz być już z drugą osobą. Wiesz na pewno, że tuż po rozstaniu będziecie się czuli samotni, ale może lepiej zakończyć nieudany związek i dać Wam szansę na stworzenie szczęśliwej relacji z inną osobą?

Dlaczego boimy się rozstania?

Ludzie często odwlekają decyzję o opuszczeniu partnera. Boją się niewygodnych pytań rodziny i znajomych, boją się, że nikogo lepszego nie znajdą, boją się pustki, której nic nie będzie w stanie zapełnić. Strach nie jest tu jednak dobrym doradcą. Oczywistym jest, że często wzbraniamy się przed tym, co nowe i nieznane. Boimy się podejmować ryzyko, ale ten, kto nie podejmuje ryzyka, ten w życiu nic nie osiągnie.

Poza tym, okazuje się, że nie taki diabeł straszny. Linda Brannon w swojej książce Psychologia rodzaju podaje, że badania prowadzone przez Catherine Riessman dowodzą, że zarówno kobiety, jak i mężczyźni, mimo iż na początku czują się samotni, później cieszą się ze swobody, jaką daje im rozwód. Przyznają zgodnie, że najgorsza jest samotność w związku. Kobiety czują się uwolnione od dominacji męża, a mężczyźni od oczekiwań żony. Wszystkie badane kobiety znalazły jakiś pozytywny aspekt rozwodu, natomiast 15% mężczyzn nie widziało żadnych plusów w tym doświadczeniu. Kobiety miały częściej objawy depresji, lecz doświadczały wzrostu samooceny i czuły się zaradniejsze dzięki samodzielnemu wykonywaniu obowiązków, które wcześniej należały do męża. Mężczyźni z kolei wyrażali zaskoczenie trudnościami w samotnym życiu, a jednocześnie mówili o satysfakcji wynikającej z wykonywania domowych obowiązków. Zatem rozstanie (i okres bezpośrednio po nim) nie będzie łatwe, ale może ono okazać się bardzo budującym doświadczeniem, nie tylko uwalniającym od pasma udręk, ale i paradoksalnie podwyższającym samoocenę i dającym większe życiowe zadowolenie.

Zachowania świadczące o końcu związku

Jeśli w Twoim związku nie było przemocy, zdrady itp., po czym możesz poznać, że Wasz związek się wypalił, że nie będziecie mogli się porozumieć i nadszedł moment, w którym trzeba położyć kres udręki we dwoje? Czy można wskazać konkretne zachowania partnera, które świadczą o nieuchronnym końcu związku?

Na te pytania postanowił odpowiedzieć amerykański profesor psychologii John M. Gottman, współtwórca Instytutu Małżeńskiego i Rodzinnego w Seattle. Przez szesnaście lat badał on pod różnymi względami około 700 par. W wyniku tych badań wyróżnił on siedem znaków, na podstawie których z ponad 90% skutecznością potrafił przewidzieć, czy dana para będzie ze sobą czy nie.

1. Wzajemne oskarżanie się już na początku rozmowy o swoim związku, co sugeruje, że dana para nie potrafi rozwiązać swoich problemów. Często nie rozstają się tylko dlatego, że nie chcą być znowu singlami.
2. Cztery zwiastuny rozstania: krytyka, pogarda, postawa obronna i mur obojętności. Jak to wygląda w praktyce? Zacznijmy od tego, że zawsze znajdzie się powód do krytyki wobec drugiej osoby. Jeśli krytyka jest stanem permanentnym, może prowadzić do kolejnego zwiastuna - pogardy. Agresja, ciągłe złośliwości i wyzwiska wpływają na związek tylko i wyłącznie destrukcyjnie, są wyrazem wyładowywania negatywnych emocji na bliskiej osobie, co z kolei skutkuje przyjęciem przez nią postawy obronnej. Partner nie przyznaje się do błędów, nawet jeśli one istnieją, przez co następuje pogłębienie konfliktu prowadzące do kolejnego zwiastuna – muru obojętności. Za tym murem częściej chowają się mężczyźni. Zwiastun objawia się wyłączeniem podczas rozmowy, brakiem aktywnego słuchania, pustym wzrokiem itp., a skutkuje ciągłym oddalaniem się od siebie partnerów.
3. Zalew negatywnych uczuć. Kiedy wymienione wyżej cztery zwiastuny trwają zbyt długo, stają się tak intensywne, że powodują wstrząs psychiczny. Wówczas koncentrujemy się tylko na tym, żeby bronić się przed stresem spowodowanym atakami partnera. Osoba atakująca również doświadcza negatywnych emocji, gdyż myśli o drugiej stronie tylko w sposób krytyczny i pogardliwy. W ten sposób związek zamienia się w ciągła walkę.
4. Czwarty znak objawia się w mowie ciała przyspieszonym pulsem, szybszym biciem serca, nadmiernym poceniem się. Gdy przynajmniej jedna strona w związku przeżywa stres objawiający się wymienionymi sygnałami, oznacza to, że obcowanie z partnerem odbiera jako zagrożenie, podobne do zagrożenia spowodowanego spotkaniem z dzikim zwierzęciem. Stąd też naturalną reakcją jest dążenie do przerwania tego stanu rzeczy, czyli do ucieczki.
5. Niepowodzenie prób ratowania dyskusji. Stwierdzenia takie jak: „Przestańmy się kłócić”, „Muszę się uspokoić, żeby móc dalej rozmawiać” mogą uratować związek, bo obniżają napięcie między partnerami i sprawiają, że zmniejsza się poziom stresu podczas wzajemnych kontaktów. Jednak gdy starania te przechodzą bez echa, gdy rozmowy między partnerami zdominowane są przez opisane wcześniej cztery zwiastuny rozwodu, zastanów się poważnie nad rozstaniem. Jeżeli tylko jedna ze stron próbuje rozmawiać, a druga ciągle krytykuje, w końcu ta pierwsza zniechęca się i narastają u niej złe emocje.
6. Zatrucie wspomnień. Ci, którzy widzą swój związek w negatywnym świetle, nie potrafią sobie przypomnieć dobrych chwil, ale także tego, jak razem skutecznie pokonywali trudności. Odbiór rzeczywistości jest przez nich mocno zniekształcony. Często każda ze stron ma swoją wersję wydarzeń, a każda z tych wersji służy do wzajemnych oskarżeń.
7. Wycofanie się ze związku. Małżonkowie już się nie kłócą, nie ma między nimi pogardy, w zasadzie nie wykazują wzajemnej aktywności. O swoim związku mówią chłodno, gdyż wycofali się emocjonalnie ze swojego małżeństwa. Teraz mogą podjąć decyzję - separacja czy rozwód?

Sposoby na skuteczne rozstanie

Jeśli czujesz, że w Twoim związku Ci źle, a ponadto zauważysz wyżej wymienione symptomy może warto na poważnie zastanowić się nad rozstaniem i znaleźć skuteczny sposób na rozstanie.

• Jak się rozstać? W dobie internetu i komórek, możliwości, żeby powiedzieć „żegnaj” jest naprawdę wiele. Szczególnie wśród młodych osób popularne są rozstania przez telefon, maila i najmniej wyrafinowane - przez SMS i komunikatory, np. Gadu-Gadu. Najgorszym sposobem jest jednak wplątywanie w to osób trzecich, a i takie przypadki się zdarzają. Chyba nie trzeba dodawać, że te metody nie należą do rozstań z klasą. Takie rozwiązania podejmują zwykle osoby niedojrzałe i tchórzliwe. Jeśli już podejmiesz decyzję o rozstaniu, miej odwagę powiedzieć to partnerowi w twarz. Nawet jeśli masz go serdecznie dość, należy mu się odrobina szacunku.
• Gdzie się rozstać? Kiedy już zdecydujesz się, że chcesz zakończyć dotychczasowy związek, wybierz odpowiednie miejsce na spotkanie. Nie polecam mieszkania żadnej ze stron. Głupio będzie, jeśli zechcesz, żeby twój świeżo upieczony ex-partner wyszedł, a on nie będzie chciał tego zrobić. Tobie też nie będzie miło, gdy usłyszysz: „Wynoś się!”. Nie należy również wybierać miejsc, do których razem chodziliście, macie do nich sentyment itp. To tylko może powodować niepotrzebne emocje i łzy. Najlepiej spotkać się na neutralnym gruncie. Na przykład w kawiarni lub w parku, najlepiej w niezbyt zaludnionym miejscu. To nie tylko pozwoli Wam spokojnie porozmawiać, bez uśmieszków ludzi wokół, ale i w razie niekontrolowanego wybuchu drugiej strony, pozwoli Wam nie spalić się ze wstydu.
• Co powiedzieć? Najlepiej prawdę. Powiedz szczerze i spokojnie o swoich uczuciach. Nie rób partnerowi wyrzutów, nie wyciągaj zdarzeń z przeszłości, nie obwiniaj go za rozpad Waszego związku. Może zdarzyć się, że druga strona na wieść o rozstaniu, zacznie mówić o jeszcze jednej próbie, o tym, że się zmieni, że będzie między Wami lepiej. Niestety często są to puste frazesy i nie powinieneś zmieniać swojej decyzji pod ich wpływem. Jeżeli dobrze przemyślałeś swą decyzję, lepiej zakończyć nieudany związek raz na zawsze. Bądź konsekwentny i wykaż się w takiej sytuacji asertywnością.
  Jeśli łączy Was wspólne mieszkanie albo związek małżeński, niestety nie możecie od tak pójść każdy w swoją stronę. Musicie omówić pewne kwestie, niekoniecznie podczas pierwszej rozmowy o rozstaniu, zwłaszcza jeśli zakończy się ona awanturą lub wybuchem płaczu. Daj partnerowi parę dni na ochłonięcie i umów się z nim na omówienie łączących Was kwestii. Najlepiej zrób sobie listę rzeczy do ustalenia i zapamiętaj ją. Czytanie z kartki może niepotrzebnie urazić drugą osobę. Staraj się jak najszybciej osiągnąć kompromis. Możesz też pierwszy przedstawić swoją propozycję podziału majątku czy spłaty kredytu. Wtedy rozmowa powinna mieć sprawniejszy przebieg. Oczywiście, że spotkania w takich sprawach powinny ograniczyć się do niezbędnego minimum.
• Rozstanie - znowu jesteś sam. Świeżo po rozstaniu, zarówno strona porzucająca, jak i porzucana może dojść do wniosku, że jednak ciężko jej żyć samotnie. Często przynosi to fatalne w skutkach zachowania, jak szukanie kontaktu z byłym partnerem czy rzucanie się w wir przygodnych znajomości.

Czego nie powinieneś robić?

Podjąłeś już decyzję o rozstaniu, teraz pada pytanie: jak się rozstać skutecznie? Przedstawiamy Ci sposób na rozstanie.

• NIE SZUKAJ KONTAKTU Z EKS NA SIŁĘ! Niektórzy zupełnie nie radzą sobie z nagłą pustką i zachowują się w sposób, pozbawiający ich godności, np. poprzez usilne podejmowanie prób kontaktu z byłym partnerem. Aranżują przypadkowe spotkania w okolicach jego domu, pracy, w miejscach, które odwiedza. Do tego dochodzą telefony (często głuche, z zastrzeżonego numeru, o dziwnych porach) oraz SMS-y „przez pomyłkę”, „z przyzwyczajenia”. Nie łudź się, że przypominając o sobie kilka razy dziennie, Twój/ Twoja Ex do Ciebie wróci. Wzbudzisz w byłym partnerze raczej zniecierpliwienie i złość. Tobie też po pewnym czasie będzie wstyd za takie zachowanie.

• NIE OBNOŚ SIĘ ZE SWOIM NASTROJEM! Zachowaj umiar i rozsądek. Daruj sobie (przynajmniej na jakiś czas) wrzucanie na portal społecznościowy, na którym jest twój eks, zdjęć z imprez, które mają na celu pokazanie mu, jak świetnie potrafisz się bez niego bawić. Jeśli cierpisz, powstrzymaj się od wypisywania w internecie dziwacznych tekstów typu: moje życie straciło sens. Zyskasz nie tylko w oczach byłego partnera, ale i Waszych wspólnych znajomych.

• PRZYJAŹŃ NIE JEST WSKAZANA (od razu po rozstaniu)! Oderwij się od byłego partnera raz na zawsze, a przynajmniej na długi czas. To bardzo trudny krok, ale pozwoli Ci szybciej dojść do siebie po nieudanym związku. Znam osoby, które po zerwaniu ciągle zachowywały się jak para, tylko bez okazywania sobie czułości. Chodziły razem na zakupy, do kina, jadły wspólnie obiad. Gdy jedna ze stron kogoś poznała, druga miała o to pretensje. A przecież od dawna tak naprawdę nie byli razem. Powstrzymaj się od próby nawiązywania lub utrzymania przyjaźni ze ex-partnerem. Niepotrzebnie przedłuża to proces rozstania i udziwnią Waszą relację.

• NIE BAW SIĘ INNYM CZŁOWIEKIEM! Niektórzy na pocieszenie po nieudanej znajomości starają się znaleźć kogoś na chwilę. To ma im udowodnić, że atrakcyjni, pociągający, wartościowi. Spotkałam się z różnymi określeniami osoby „na pocieszenie”. Nazywa się ją np. „trampoliną” albo bardziej brutalnie - „klinem”. Porównanie nieudanego związku do kaca może i ma rację bytu, ale człowieka do klina raczej nie. Chyba nie chciałbyś być dla kogoś „klinem”, prawda?

• NIE UCIEKAJ OD DOTYCHCZASOWEGO ŻYCIA! Niektórzy próbują uciekać od nieudanego życia poprzez ucieczkę do innego miasta. Czy to dobre rozwiązanie? Spalenie za sobą wszystkich mostów nie zawsze wychodzi na dobre. Świeżo po rozstaniu potrzebujemy kontaktu z bliskimi nam osobami, z przyjaciółmi, z rodziną. W obcym mieście będziemy zupełnie sami, co tylko powiększy naszą pustkę po stracie bliskiej osoby.

• NIE SZUKAJ ZAPOMNIENIA W ALKOHOLU! Unikaj alkoholu i innych środków odurzających i wyskokowych imprez. To nie tylko niebezpieczne dla zdrowia, ale również dla twojej dumy i honoru. Po alkoholu łatwiej chwytamy za telefon i dzwonimy do byłego partnera/partnerki.

Co możesz robić po rozstaniu?

• DAJ SOBIE CZAS NA ŁZY! Wielu ludzi, zwłaszcza mężczyzn, uważa, że rozpaczanie jest oznaką słabości. Takie osoby na zewnątrz starają się nic po sobie nie pokazywać, sprawiają wrażenie, że rozstanie nie zrobiło na nich najmniejszego wrażenia. Tak naprawdę jednak często cierpią i zagłuszają w sobie żal, smutek i gniew. Pozwól sobie popłakać, tak, tak, Was też się to tyczy Panowie! Ciągłe tłumienie negatywnych emocji może się objawić w końcu dolegliwościami psychosomatycznymi (np. bóle głowy czy wrzody). Może to wydawać się dziwne, ale staraj się także kontrolować swój smutek – np. kiedy przychodzisz do pracy powiedz sobie, że teraz czas na obowiązki.

• ZAJMIJ SIĘ SOBĄ! Wszystko, co do tej pory robiłeś/aś kręciło się wokół partnera? Ciesz się! W końcu możesz zająć się sobą! Znajdź sobie zajęcie, realizuj swoje pasje – po prostu zacznij cieszyć się życiem. Nie odmawiaj przyjaciołom, jeśli chcą Cię wyciągnąć z domu, nawet jeśli kompletnie nie masz na to ochoty. Poza tym zawsze możesz ich zaprosić do siebie. W sprawdzonym towarzystwie łatwiej pokonać najtrudniejsze chwile.

• ZRÓB LISTĘ WAD PARTNERA! Wiele osób po rozstaniu stawia ex-partnera w lepszym świetle, niż jest w rzeczywistości. Wracają dobre wspomnienia, a kłótnie idą w niepamięć. Wtedy często pojawia się myśl: a może spróbować jeszcze raz, przecież byliśmy kiedyś tacy szczęśliwi. Aby uniknąć takich sytuacji, sporządź pewnego dnia listę wad twojego byłego partnera i czytaj ją w chwilach, gdy najdzie Cie ochota na powrót. Być może to ostudzi nieco twoje mocje.

• NAPISZ LIST DO BYŁEGO PARTNERA I … NIE WYSYŁAJ GO! Znana psychoterapeutka - Doris Wolf proponuje napisanie listu do byłego partnera, w którym każde słowo zaczyna się od „Żegnam się z...”. Należy wymienić nie tylko negatywne cechy, ale i te pozytywne. Listu nie należy wysyłać, ma być on ujściem dla emocji, pomocą w zrozumieniu, że Wasz związek już się zakończył.

• ZRÓB LISTĘ SPRAW DO ZAŁATWIENIA! Inną propozycją Doris Wolf jest zrobienie listy spraw, które musisz załatwić, by przejąć życie w swoje ręce. Powinna ona zawierać takie rzeczy jak: otwarcie własnego konta, znalezienie nowego mieszkania, zmiana umowy najmu itp. Wyznacz sobie nagrodę, za każdy zrealizowany punkt. To powinno Cię bardziej zmobilizować.

• ZRÓB WIELKIE PORZĄDKI! Pozbądź się z mieszkania rzeczy, które przypominają Ci partnera. Oczywiście w pierwszych dniach po rozstaniu, może kojarzyć z nim dosłownie wszystko. Nie popadaj w przesadę i nie wyrzucaj np. fotela, na którym często siedział. Usuń podarunki od niego/od niej, wspólne zdjęcia itp. Najlepiej schowaj wszystkie te rzeczy w pudło i wynieś. Nie wyrzucaj ich, kiedyś możesz tego żałować. Możesz też zmienić pewne elementy wystroju wnętrza. To pozwoli Ci zrozumieć, że zaczął się nowy etap w Twoim życiu.

Joanna Doktorska

Polecane książki:
Johna M. Gottmana, „Siedem zasad udanego małżeństwa”, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006;
Doris Wolf, „Kiedy partner odchodzi”, Klub dla Ciebie, Warszawa 2000;
Lindy Brannon, „Psychologia rodzaju”, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2002.